Cơ sở dệt nhuộm là một trong những ngành có nguy cơ gây ô nhiễm cao, đặc biệt là ô nhiễm nước, không khí và chất thải. Vì vậy, việc lập báo cáo quan trắc môi trường đóng vai trò quan trọng trong việc giám sát, kiểm soát và giảm thiểu tác động môi trường. Trong nội dung bên dưới, chúng ta cùng tìm hiểu một số thông tin về việc lập báo cáo quan trắc cho cơ sở dệt nhuộm.
1. Tại sao cần lập báo cáo quan trắc cho cơ sở dệt nhuộm?
Lập báo cáo công tác bảo vệ môi trường cho cơ sở dệt nhuộm là một yêu cầu quan trọng vì các lý do sau:
Tuân thủ quy định pháp luật
- Các cơ sở dệt nhuộm thuộc danh mục ngành nghề có nguy cơ gây ô nhiễm cao, do đó phải tuân thủ các quy định của Luật Bảo vệ môi trường và các nghị định, thông tư hướng dẫn.
- Báo cáo giúp doanh nghiệp đáp ứng các yêu cầu về giấy phép môi trường, đánh giá tác động môi trường (ĐTM), kế hoạch bảo vệ môi trường, v.v.
Kiểm soát và giảm thiểu tác động môi trường
- Ngành dệt nhuộm thải ra nước thải, khí thải, chất thải rắn và tiếng ồn có thể ảnh hưởng đến môi trường và sức khỏe cộng đồng.
- Báo cáo giúp đánh giá mức độ ô nhiễm, từ đó có biện pháp giảm thiểu và xử lý hiệu quả.
Giám sát và nâng cao hiệu quả quản lý
- Báo cáo phản ánh kết quả quan trắc môi trường, hiệu suất của các hệ thống xử lý nước thải, khí thải, chất thải rắn.
- Giúp doanh nghiệp theo dõi, điều chỉnh quy trình sản xuất để tiết kiệm tài nguyên, giảm ô nhiễm.
Đáp ứng yêu cầu của cơ quan quản lý và đối tác
- Báo cáo là căn cứ để cơ quan chức năng thanh tra, kiểm tra việc thực hiện các cam kết bảo vệ môi trường.
- Nhiều khách hàng, đối tác yêu cầu cơ sở dệt nhuộm phải chứng minh tuân thủ các tiêu chuẩn môi trường (ISO 14001, OEKO-TEX, ZDHC…).
Hỗ trợ phát triển bền vững và nâng cao uy tín
- Doanh nghiệp thực hiện tốt công tác bảo vệ môi trường sẽ nâng cao hình ảnh thương hiệu, tạo lợi thế cạnh tranh.
- Xu hướng tiêu dùng xanh đòi hỏi doanh nghiệp sản xuất phải có trách nhiệm với môi trường.
2. Thực trạng ngành dệt nhuộm ở Việt Nam
Với những tín hiệu tích cực mà ngành dệt nhuộm mang đến, nền kinh tế – xã hội nước ta thay đổi rõ rệt trong thời gian. Trong đó, ngành này không ngừng mở rộng về quy mô và dây chuyền sản xuất với hàng loạt sản phẩm đa dạng về mẫu mã và chất lượng lượng về giá trị sử dụng đã đóng góp không nhỏ đến ngân sách nhà nước, giải quyết và tạo công ăn việc làm cho hàng nghìn người khác nhau.
Thay thế những công nghệ cũ kỹ và lạc hậu, ngành dệt nhuộm dần thay đổi bằng cách sử dụng và áp dụng nhiều máy móc – thiết bị hiện đại, dây chuyền sản xuất thông minh và công nghệ được chuyển giao từ các nước phát triển trên thế giới. Với hàng nghìn tấn vải sản xuất mỗi năm, hàng trăm mẫu thiết kế mới được giới thiệu cộng với điều kiện tự nhiên, điều kiện về đội ngũ nhân công dồi dào mà khá nhiều nhà đầu tư nước ngoài đến đầu tư và sản xuất.
Khó có thể lường trước được những hậu quả nghiêm trọng mà ngành này gây ra đối với môi trường sống. Nước thải dệt nhuộm chứa nhiều thành phần ô nhiễm cao, chưa được xử lý sơ bộ trước khi thải ra môi trường vì thế mà nguồn nước tự nhiên bị ô nhiễm nặng nề với các thông số kỹ thuật đều vượt ngưỡng quy định.
3. Một số loại ô nhiễm môi trường do các cơ sở dệt nhuộm gây ra
Cơ sở dệt nhuộm là một trong những ngành công nghiệp có mức độ gây ô nhiễm cao do sử dụng nhiều hóa chất, nước và năng lượng. Các nguồn ô nhiễm chính bao gồm:
Ô nhiễm nguồn nước
Đây là nguồn ô nhiễm nghiêm trọng nhất từ ngành dệt nhuộm, chứa:
- Hóa chất độc hại: phẩm nhuộm, chất tẩy trắng, chất cố định màu, kim loại nặng (chì, cadmium, crom…).
- Chất hữu cơ khó phân hủy: hợp chất từ thuốc nhuộm và các chất trợ nhuộm làm suy giảm oxy trong nước, ảnh hưởng đến sinh vật thủy sinh.
- Độ pH cao/thấp: nước thải có tính kiềm hoặc axit cao có thể làm thay đổi hệ sinh thái nước.
- BOD, COD cao: (Nhu cầu oxy sinh hóa và nhu cầu oxy hóa học) làm suy giảm chất lượng nguồn nước.
Trung bình ngành dệt nhuộm cần khoảng 16 – 900 m3 nước cho 1 tấn sản phẩm, phục vụ chủ yếu tại các giai đoạn hồ sợi, giũ hồ, tẩy nhuộm và giặt hoàn tất sản phẩm. Quá trình này sử dụng một hàm lượng lớn thuốc nhuộm và chất trợ nhuộm, các thành phần này không ổn định, có thể thay đổi tùy thuộc vào thiết bị nhuộm, nguyên liệu cùng với thuốc nhuộm có bản chất và đặc trưng khác nhau.
Nước thải dệt nhuộm thường có hàm lượng BOD, COD, nhiệt độ, độ màu cao. Lượng nước thải này sẽ phá hủy toàn bộ môi trường sống nếu không được xử lý trước khi thải ra môi trường. Ngoài ra, nước thải dệt nhuộm còn chứa nhiều nguồn độc nguy hiểm như muối, chất hoạt động bề mặt, ion kim loại cùng các phức hợp kim loại, boxit và anion độc hại.

Ô nhiễm không khí
Cơ sở dệt nhuộm phát sinh khí thải từ các công đoạn:
- Lò hơi, lò đốt than/dầu: phát sinh SO₂, NOx, CO và bụi mịn gây ô nhiễm không khí, ảnh hưởng đến hô hấp.
- Bay hơi hóa chất: từ quá trình nhuộm, hoàn tất vải có thể thải ra các hợp chất hữu cơ dễ bay hơi (VOCs) gây hại sức khỏe.
- Mùi hóa chất: gây khó chịu cho công nhân và dân cư xung quanh.
Bất kỳ ngành công nghiệp nào cũng đều phát sinh khí thải, ngành dệt nhuộm cũng không ngoại lệ. Hầu hết các quy trình trong các nhà máy dệt đều phát sinh khí thải, chúng được xem là những tác nhân gây ô nhiễm môi trường đứng thứ 2 chỉ sau nước thải.
Nguồn gây ô nhiễm chủ yếu phát sinh tại một số nguồn chính như:
- Tại các phân xưởng tẩy nhuộm: Hơi hóa chất tẩy và nhuộm
- Tại các phân xưởng sợi, dệt may: Phát sinh bụi bông và tiếng ồn
- Tại máy phát điện và cung cấp nhiệt: Vì sử dụng dầu FO để chạy máy nên khí thải chủ yếu phát sinh chủ yếu là SO2, SO3, CO, CO2, NO2, tiếng ồn và bụi
- Tại công đoạn nấu vải cũng góp phần thải ra khí Clo hoặc H2SO4
Cần hạn chế việc ô nhiễm không khí vì loại ô nhiễm này rất khó để lấy mẫu kiểm tra và định lượng nồng độ ô nhiễm trong mỗi lần đánh giá tổng quan. Phần lớn các cơ sở dệt nhuộm chưa đầu tư đầy đủ công tác xử lý khí thải và cũng chưa quan tâm đúng mức đến vấn đề bảo vệ môi trường.
Ô nhiễm từ chất thải rắn
Chất thải rắn bao gồm vải, sợi vụn, sợi, vải hỏng và bao gói phế liệu còn tồn dư không gây ô nhiễm môi trường. Ngoài ra còn có sự hiện diện của thùng đựng hóa chất, ống giấy cuộn, ống sợi trong quá trình nhuộm và dệt kim.
- Bùn thải từ hệ thống xử lý nước thải: Chứa kim loại nặng, phẩm nhuộm, hóa chất độc hại.
- Bao bì hóa chất, vải vụn, xơ vải: Có thể chứa hóa chất dư, phẩm màu gây ô nhiễm đất và nước nếu không xử lý đúng cách.
- Tro xỉ từ lò hơi: Chứa kim loại nặng nếu sử dụng than kém chất lượng.
4. Quy trình thực hiện báo cáo quan trắc cho cơ sở dệt nhuộm
Quy trình lập báo cáo quan trắc môi trường cơ sở dệt nhuộm được triển khai như sau:
- Tổng hợp khái quát thông tin, nhu cầu của chủ dự án.
- Khảo sát tình hình kinh tế – xã hội, điều kiện tự nhiên và thu thập số liệu về hiện trạng môi trường của dự án đang thực hiện.
- Đánh giá và tìm nguyên nhân gây ô nhiễm như nước thải, khí thải, tiếng ồn, chất thải nguy hại, độ rung.
- Quan trắc môi trường xung quanh và đánh giá tác động nguồn gây ô nhiễm đối với khu vực xung quanh như sức khỏe con người, hệ sinh thái.
- Đề xuất phương án giảm thiểu mức độ ô nhiễm bằng phương pháp xử lý chất thải, xử lý nước thải, khí thải,… từ quá trình xây dựng lắp đặt đến quy trình vận hành hệ thống bài bản.
- Lấy mẫu nguồn gây ô nhiễm đi xét nghiệm.
- Chờ kết quả đo mẫu.
- Chuẩn bị và hoàn thiện quá trình viết báo cáo giám sát môi trường.
- Gởi báo cáo lên cơ quan có thẩm quyền xem xét và phê duyệt.
- Chờ và nhận báo cáo quan trắc môi trường đã được phê duyệt.
Cơ quan tiếp nhận và thẩm duyệt hồ sơ
Các điểm a,b và điểm c, Khoản 5, Điều 66, Thông tư 02/2022/TT-BTNMT quy định về cơ quan tiếp nhận báo cáo công tác bảo vệ môi trường như sau:
- Cơ quan cấp giấy phép môi trường: Đối với đối tượng quy định tại điểm a khoản 1 Điều này;
- Cơ quan tiếp nhận đăng ký môi trường: Đối với đối tượng quy định tại điểm b khoản 1 Điều này;
- Sở Tài nguyên và Môi trường: Nơi dự án đầu tư, cơ sở có hoạt động sản xuất, kinh doanh, dịch vụ;
- Ủy ban nhân dân cấp huyện; Chủ đầu tư xây dựng và kinh doanh hạ tầng
kỹ thuật khu sản xuất, kinh doanh, dịch vụ tập trung hoặc cụm công nghiệp: Đối với các cơ sở nằm trong khu kinh tế, khu sản xuất, kinh doanh,
dịch vụ tập trung hoặc cụm công nghiệp
5. Chuyên tư vấn, thực hiện hồ sơ môi trường uy tín
Công ty tư vấn hồ sơ môi trường Hợp Nhất là một trong những đơn vị chuyên tư vấn, thực hiện hồ sơ môi trường trọn gói cho doanh nghiệp như báo cáo công tác bảo vệ môi trường, báo cáo đánh giá tác động môi trường, hồ sơ giấy phép môi trường, đăng ký môi trường, hồ sơ xin cấp phép khai thác nước ngầm, nước mặt, hồ sơ kế hoạch phòng ngừa, ứng phó sự cố hóa chất.
Trên đây một số thông tin về việc lập báo cáo quan trắc cho cơ sở dệt nhuộm, Quý Doanh nghiệp có nhu cầu tư vấn, thực hiện hồ sơ môi trường này xin vui lòng liên hệ Hotline: 0938.857.768 để được tư vấn thông tin cụ thể hơn.
Lưu ý: Các thông tin, chủ đề chúng tôi cung cấp chỉ có giá trị tham khảo. Trong quá trình áp dụng các quy định của pháp luật về tài nguyên và môi trường: quý bạn đọc cần tra cứu - cập nhật hiệu lực pháp luật hiện hành của từng điều luật, văn bản quy phạm pháp luật có liên quan để áp dụng cho đúng!